Van harte niet gefeliciteerd

met de 10^e verjaardag van de crisis. Als vastgoedjongen was ik altijd de mening toegedaan, dat de crisis begon met de val van de zakenbank Lehman Brothers, op 15 september 2008. Dat was een wereldwijde schok, die nog steeds zijn uitwerking heeft. 

Die schok werd echter voorafgegaan door een aantal gebeurtenissen, waaronder een goed jaar eerder de ondergang van een andere zakenbank op Wall Street, Bear Stearns. Beide zakenbanken verstrekten via dochtermaatschappijen hypothecaire leningen in Nederland, met name aan mensen die bij ‘gewone’ banken niet terecht konden. De rentetarieven lagen een stuk hoger, maar voor zowel de geldverstrekker als de geldlener was het een win-win situatie.

Het Financieele Dagblad noemt 9 augustus 10 jaar geleden, toen de Europese Centrale Bank  besloot eurobanken ongelimiteerd geld te lenen als een begin van de crisis. ‘Tot die tijd leenden banken geld voor de korte termijn rechtstreeks aan elkaar, doorgaans zonder onderpand.’ Deze onderlinge geldstromen vormden de smeerolie voor de economie, maar banken vertrouwden elkaar niet meer, en deze vitale gang van zaken vertoonde haperingen. Blijkbaar zag de ECB dit aankomen en nam een zeer ongebruikelijke maatregel. Natuurlijk zagen de bankiers op de hoofdkantoren, alsmede ook de ministeries van financiën een crisis op gang komen, maar dat werd natuurlijk niet wereldkundig gemaakt, want dat zou dit proces in een stroomversnelling brengen en dat is wel het laatste wat je wil. In Bijbelse termen was dit echter het teken aan de wand, wat maar weinigen konden duiden. Voor de financiële wereld was dit een ramp, waarvan gewone burgers weinig weet hadden hoe groot die was. In het FD lees ik dat de Europese Commissie enkele jaren geleden de schade begrootte op 1600 miljard Euro in Europa. Hoeveel is 1600 miljard? Dat is 6 keer zo groot als de begroting van de Nederlandse overheid in 2017.

Een ander kroonjaar; 5 jaar geleden op 26 juli zei de president van de ECB, Draghi, dat hij de Euro zou redden: ‘Whatever it takes’. Een beroemd geworden uitspraak, die er toe leidde, dat er voorlopig elke maand nog 60 miljard Euro bijgedrukt wordt door de centrale bank. Dit zorgt wel voor onwaarschijnlijk lage rentetarieven en de huidige economische groei. Daarvoor is een hartelijke felicitatie wel op zijn plaats. 
Mark Faasse